VEB.net maakt gebruik van cookies om het gebruiksgemak van de website te verbeteren. 

Net nu beleggers zich afvragen of de miljardenverslindende AI-race niet wat gas terug kan nemen, schroeven Big Tech-bedrijven hun investeringen juist verder op. De opmerkelijkste speler? Alphabet. Topman Sundar Pichai gooit er nog eens tientallen miljarden tegenaan in de strijd om AI-dominantie. Maar terwijl de uitgaven exploderen, wordt de vraag steeds prangender: gaat dit ooit een wezenlijk rendement opleveren? Een analyse.

75 miljard dollar. Alphabet-ceo Sundar Pichai bevestigde het deze week in een vraaggesprek met analisten: dit is het bedrag dat het bedrijf dit jaar wil uitgeven aan datacenters, servers en geavanceerde chips.

Het doel? Alphabet omvormen tot een AI-powerhouse.

Ter vergelijking: vorig jaar bedroegen deze investeringen nog 52 miljard dollar. Analisten rekenden dit jaar op een budget van net geen 60 miljard. Dat het analistengilde er soms naast zit, is bekend. Maar een misrekening van ruim 15 miljard dollar is ongekend.

Toch komt deze forse verhoging niet helemaal uit de lucht vallen. Microsoft en Meta kondigden een week eerder tijdens hun jaarcijfers al aan hun AI-investeringen verder op te schroeven. En dat terwijl de financiële markten nog nauwelijks waren bekomen van het nieuws dat Chinese ontwikkelaars met goedkope chips een chatbot in elkaar hadden gedraaid – voor een fractie van de kosten die westerse techreuzen maken.

Mogelijk vroegen de tech-ceo’s zich even af of ze wel op de juiste weg waren, maar de uitkomst is duidelijk. De budgetten voor AI worden verder vergroot.

Om het beeld te schetsen: begin vorig jaar was de consensus onder analisten dat Amazon, Microsoft, Meta en Alphabet samen 185 miljard dollar zouden investeren in 2025. Na de recente jaarcijferpresentaties is dat opgelopen tot het astronomische bedrag van 308 miljard dollar.

Bij Alphabet rekenden analisten begin vorig jaar op 38 miljard dollar aan investeringen, maar dat bedrag is inmiddels bijna verdubbeld naar 75 miljard. Die stijging van 37 miljard dollar is vergelijkbaar met het totale budget van energiereuzen als Shell en BP.

Tech-ceo’s investeren nog meer in chips

Bron: Bloomberg. Investeringen in 2025. Bedragen in miljarden dollar.

Toenemende twijfels
In oktober vorig jaar concludeerde de VEB al dat technologiereuzen allang niet meer "asset light" zijn, gezien de enorme hoeveelheden datacentra, servers en AI-chips op hun balansen.

Wie toen al twijfels had over het rendement op AI, zal zich nu helemaal verloren voelen.

Al komt de pijn van de hogere AI-bestedingen met vertraging. Wie alleen naar Alphabets jaarrapportage kijkt, zal voorlopig niet schrikken. Het bedrijf boekte vorig jaar een aangepaste winst van circa 90 miljard dollar, wat afgezet tegen het geïnvesteerde kapitaal van 180 miljard dollar een rendement (ROIC) van zo’n 50 procent opleverde. Maar dit cijfer zegt vooral iets over het verleden, toen AI nog een veel kleiner deel van de investeringen vormde.

Voor beleggers – en dus voor de aandelenwaarde – is vooral relevant hoe toekomstige investeringen gaan renderen. En dat plaatje oogt minder rooskleurig.

Met Pichais forse AI-budgetten zal Alphabets geïnvesteerde kapitaal de komende drie jaar bijna verdubbelen, van 180 miljard dollar naar 337 miljard dollar. Deze stijging komt vrijwel volledig door een toename van de AI-infrastructuur (de post PP&E, de vaste activa, plust 156 miljard dollar). Voor de fijnproevers: dit is de optelsom van 236 miljard dollar aan investeringen over de komende drie jaar, minus de door analisten verwachte afschrijvingen van 80 miljard dollar.

De verwachte winstgroei over diezelfde periode – mede mogelijk gemaakt door deze extra investeringen – bedraagt circa 40 miljard dollar.

Wie deze extra winst (40 miljard dollar) afzet tegen de stijging van het geïnvesteerde kapitaal (plus 156 miljard dollar), komt uit op een rendement op nieuwe investeringen (RONIC) van iets meer dan 25 procent.

Dat is nog altijd ruim boven de minimale rendementseis van beleggers (8 procent kostenvoet van kapitaal), maar ligt wel fors lager dan het rendement op bestaande investeringen (50 procent ROIC).

Dalend rendement: nieuwe investeringen brengen minder op dan oude

Bron: Jaarverslagen Alphabet, Bloomberg en calculaties VEB. De zwarte horizontale lijn geeft de rendementseis van kapitaalverschaffers voor een investering in Alphabet (8 procent) weer.

Andere keuze
Wie puur kijkt naar de analistenverwachtingen – een jaarlijkse omzetgroei van circa 10 procent en een stijging van de operationele winst met circa 15 procent – zou onder de indruk kunnen zijn van Alphabets aanhoudende groeimomentum. Zeker als in ogenschouw wordt genomen dat het concern 25 jaar geleden is opgericht en honderden miljarden dollars aan verkopen realiseert.

Maar de kern van het verhaal ligt elders: het rendement op nieuwe investeringen (RONIC) ligt fors lager dan op oude investeringen (ROIC). Dit betekent dat Alphabet steeds méér kapitaal moet inzetten om de huidige groeimodus vast te houden.

De minder prettige consequentie voor aandeelhouders? Van elke dollar winst blijft minder vrije kasstroom over.

De markt lijkt dit inmiddels in te prijzen. De aandelenkoers van Alphabet daalde circa 8 procent na de kwartaalcijfers. Beleggers lijken meer en meer rekening te houden met een scenario waarin het bedrijf structureel kapitaalintensiever is geworden.

Op waarderingsvlak loopt Alphabet nu ook achter op zijn tech-broeders. Het aandeel noteert op 21 keer de verwachte winst voor het lopende boekjaar, aanzienlijk lager dan Amazon (37x), Meta (28x) en Microsoft (31x).

Wil Alphabet die achterstand inhalen, dan moet het gaan aantonen dat de fors hogere investeringen daadwerkelijk leiden tot meer winst dan analisten nu voorzien. De andere, ogenschijnlijk eenvoudigere optie? De AI-uitgaven matigen.

Maar na deze week is één ding duidelijk: ceo Sundar Pichai slaat die weg niet in.

Van de grote jongens is Alphabet het meest kwetsbaar voor AI
  • Als topman Sundar Pichai tijdens cijferpresentaties één boodschap wil overbrengen, dan is het deze: AI is eerder een kans dan een bedreiging voor Alphabet. Toch lijkt Alphabet, van alle grote techspelers, juist het meest kwetsbaar voor de opkomst van kunstmatige intelligentie. De reden is simpel: bijna de volledige winst van het bedrijf komt uit advertenties. In het vierde kwartaal van 2024 behaalde het segment Services een winst van 33 miljard dollar.

  • Vergelijk dat met de andere divisies: Cloud leverde slechts 2 miljard dollar winst op, terwijl Other Bets – de tak met onder meer bezorgdrones en zelfrijdende auto’s – een verlies draaide van ruim 1 miljard dollar. Hoewel deze segmenten allemaal groeipotentieel hebben, draait de aandelenwaardering van Alphabet vrijwel volledig om de stevige advertentiewinsten.


    Vrijwel de volledige winst komt nog steeds uit advertentie-inkomsten

    Bron: verslaggeving Alphabet. Operationele winst per gerapporteerde divisie in miljarden dollars.

  • Tijdens de Q4-presentatie benadrukte ceo Sundar Pichai dat “de cijfers op het gebied van zoekopdrachten er gezond uitzien”. Hij wees op het succes van AI Overviews, een nieuwe zoekfunctie die gebruikmaakt van kunstmatige intelligentie, en op innovatieve tools zoals Circle to Search en Lens. Deze tools kunnen objecten in afbeeldingen herkennen en direct informatie verschaffen. Zo kun je bijvoorbeeld een foto van een paar schoenen insturen, waarna Lens aangeeft bij welke webshop ze het voordeligst te koop zijn. Mede door dit soort initiatieven blijft het aantal zoekopdrachten dat Alphabet verwerkt groeien.

  • Toch is er een kanttekening. Voor het eerst in twee decennia krijgt Google te maken met echte concurrentie in de zoekmarkt. Microsofts Bing, dat nu AI van OpenAI integreert, begint een serieuze uitdager te worden. Maar nog bedreigender is de opkomst van ChatGPT, Perplexity en – sinds vorige week – DeepSeek. Deze AI-gestuurde chatbots bieden een gebruiksvriendelijker alternatief voor traditionele zoekmachines: in plaats van tientallen links door te spitten, krijgen gebruikers direct een concreet antwoord op hun vraag.

  • Dat Google onder druk staat, blijkt ook uit de cijfers. Analisten van Wells Fargo vergeleken het aantal zoekopdrachten op Google, Bing en ChatGPT. Hoewel Google nog altijd de markt domineert, verliest het snel terrein. In Q4 2024 was ChatGPT al goed voor 4 procent van alle zoekopdrachten, terwijl Google terugviel naar 94,6 procent. Begin 2023 was dit nog 0,5 procent voor ChatGPT en 98,1 procent voor Google. De bijgevoegde grafiek (zie oranje balken) laat duidelijk zien welke kant de trend opgaat.


    ChatGPT snoept elk kwartaal een klein beetje van Googles marktaandeel af

    Bron: analistenrapport Wells Fargo. Marktaandeel van zoekopdrachten in de Verenigde Staten. Grafiek is weergegeven vanaf 90 procent om de veranderingen in marktaandeel beter zichtbaar te maken.

  • Toegegeven, de concurrentie rolt nog niet op grote schaal advertentiemodellen uit. Maar gezien de forse marges bij internetadvertenties lijkt dit slechts een kwestie van tijd. Zeker nu DeepSeek aantoont dat de toetredingsdrempel in de chatbotmarkt lager is dan gedacht. De kosten om een AI-model te bouwen blijken lager dan eerder aangenomen, wat de deur opent voor nieuwe spelers.

  • Waar Alphabet zich met Google Search moet verdedigen, kan het bedrijf met Google Cloud vol in de aanval. Google Cloud is veel meer dan een digitale opslagruimte. Het biedt bedrijven veilige data-opslag, applicatiebeheer, rekenkracht en AI-oplossingen. Hoewel de cloud-activiteiten lange tijd diep in de rode cijfers stonden, zijn ze inmiddels winstgevend. Ondanks een lichte groeivertraging in Q4 – Alphabet wijt dit aan een tekort aan AI-chips – zal de cloudomzet naar verwachting tegen 2030 verdrievoudigen tot 142 miljard dollar. Ook de winstmarge biedt nog ruimte voor groei, maar door de hoge kapitaalintensiteit zal de vrije kasstroom voorlopig structureel achterblijven bij de winst.